همشهری آنلاین- الناز عباسیان: کمتر پیش می آید که همه پژوهشگران حوزه پایتخت زیر یک سقف جمع شوند، گل بگویند و گل بشنوند. این اتفاق مبارک چندی پیش به همت مرکز تهران‌پژوهی همشهری در این موسسه برگزار و با حضور اندیشمندان این حوزه به تاریخچه پایتخت و اهمیت شناخت فرهنگ و آداب و رسوم و پیشینه این شهر پرداخته شد. در این مراسم به دعوت همشهری محله، تهران پژوهان و چهره‌های علاقه‌مند به تاریخ تهران همچون احمد مسجد جامعی، رئیس پیشین شورای اسلامی شهر تهران، دکتر محمدرضا سحاب، مدیرعامل موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب، کامران صفایی‌منش، محقق، نویسنده و تهران پژوه، جواد انصافی، بازیگر و نویسنده، و جمعی از تهران‌پژوهان سرشناس و علاقه مندان به تاریخ تهران حضور داشتند.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
روزی مهم در تاریخ تهران
ابتدای این مراسم بعد از تلاوت قرآن کریم، عبدالله درویش از پژوهشگران محله کن اشعاری را با لهجه کنی که ریشه در زبان تاتی دارد برای حاضران در جلسه سرود و فضای مراسم را آماده گفتن و شنیدن از طهران قدیم کرد. پخش ویدویی کوتاه از گزارش‌های اخیر همشهری محله، شروعی نیکو برای سخنرانی مهرشاد کاظمی، نویسنده و پژوهشگر بود. او درباره علت نامگذاری ۱۴ مهر به نام روز تهران گفت: «این نامگذاری، اقدام شایسته‌ای بود که توسط شورای اسلامی چهارم شهر تهران در سال ۱۳۹۵ صورت گرفت. مقدمات این کار، یک سال قبل از تصویب شروع شده بود و در آن زمان که بنده در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر تهران حضور داشتم. تهران پژوهان و مورخان روزهای مختلفی را به شورا پیشنهاد دادند و پس از برگزاری جلسات متعدد به این جمع بندی رسیدیم که ۱۴ مهر را انتخاب کنیم.»
کاظمی با اشاره به ارتباط این تاریخ و حوادث امضای فرمان مشروطه افزود: «مرداد سال ۱۲۸۵ فرمان مشروطه توسط مظفرالدین شاه امضا و همان سال اولین جلسه مجلس شورای ملی در ۱۴ مهر در محل تالار برلیان کاخ گلستان برگزار شد. چند ماه بعد در ۱۸دی قانون اساسی ایران توسط مجلس اول تنظیم و به امضا مظفرالدین شاه رسید و پس از ۱۰ روز شاه درگذشت. جانشین او محمدعلی شاه میانه خیلی خوبی با مجلس نداشت و اختلافاتی هم میان مشروطه‌خواهان به وجود آمد تا جایی که شیخ فضل الله نوری در اعتراض به این قانون و مشروطه طلبان در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) بست نشست. سرانجام اعتراض‌ها به نتیجه رسید و متممی به قانون اساسی اضافه شد. در بند چهارم این متمم که در ۱۴ مهر ۱۲۸۶ شمسی به تصویب رسید تهران پایتخت ایران معرفی شد. همین بهانه‌ای شد تا روز ۱۴ مهرماه توسط شورای چهارم شهر تهران به عنوان روز تهران نامگذاری شود و امیداست این روز در شورای فرهنگ عمومی کشور نیز به تصویب برسد.»
ما به تهران بدهکاریم
نصرالله حدادی، تهران پژوه در ادامه مراسم ضمن تشکر از قدردانی از دو دهه تلاش مجموعه همشهری محله برای معرفی هویت تهران گفت: «همه ما در یک درد مشترکیم. بیش از ۲۰۰ سال از پایتخت شدن تهران می‌گذرد و حالا دچار چه مسایل و مشکلاتی شده است. ما به تهران بدهکاریم. تهران‌پژوهان نقش موثر و بزرگی در روایت تاریخ تهران داشتند. جای استاد انوار عزیز و خیلی از تهران پژوهان به ویژه جعفر شهری در این نشست خالی است و ما با یاد آنها تلاش این عزیزان برای معرفی تاریخ تهران را قدردان هستیم. امیدوارم روزی برسد که ما بتوانیم در تهرانی که حق به گردن همه ما دارد در هوایی پاک و به دور از آلودگی زندگی کنیم.»
تهران خانه امید ماست
محمود منیعی، تهران پژوه، سخنران بعدی مراسم بود که در سخنانی درباره اهمیت برنامه‌های تهران پژوهی موسسه همشهری گفت: «در یک سال گذشته بیش از ۹۰ نشست تهران پژوهی و تور تهرانگردی در مرکز تهران پژوهی موسسه همشهری برگزار شده است و میزبان بسیاری از اساتید و کارشناسان تاریخ و هویت تهران و نویسندگان و معتمدان محلی، چهره‌های فرهنگی و فعالان اجتماعی بوده‌ایم. هدف از برگزاری این نشست‌ها به میزبانی همشهری محله، جستجوی قصه‌ها، رازها، و شنیدن روایت‌های تاریخی درباره آداب و رسوم، فرهنگ و تاریخ تهران از گذشته تا به امروز است. تهران ناگفته‌های بسیاری دارد که امیدواریم در ادامه این راه بتوانیم به هویت تاریخی همه محله‌های تهران بپردازیم و میزبان اهالی خوب و معتمدان و اساتید بزرگوار باشیم.»منیعی در ادامه به سیاست‌ها و تدابیر جدید موسسه همشهری در زمینه تهران پژوهی اشاره کرد و گفت: «نکته مهمی که در سیاست‌های مدیرعامل موسسه همشهری در روزنامه هست بحث توجه به قصه‌ها و داستان هاست. روایات‌هایی که در تهران اتفاق افتاده و کمتر نمونه مکتوب آن است. این نکته می‌تواند در افزایش تعلق خاطر و توجه بیشتر شهروندان به تهران موثر باشد. بسیاری از شهروندانی که در تهران هستند تهران را نمی‌شناسند. گفتن این روایت‌ها و قصه‌ها موجب می‌شود تا بیشتر به تهران توجه کرده و دوستش داشته باشند. اینگونه است که تهران خانه امید ماست. اقدام ارزشمند دیگری که موسسه همشهری انجام داده این بود که افراد را خارج از تفکرات سیاسی با دیدگاه‌های مطالعاتی و پیوست اجتماعی خوب دعوت کرده و این اتفاق خوب و میمون افتاد. من کمال قدردانی را از همکاران همشهری محله که فارغ از مسئولیت‌های اداری با عشق و علاقه به دنبال ارتقا تهران هستند تشکر می‌کنم.»
خاطرات تکرارناپذیر شهر
احمد مسجد جامعی عضو سابق شورای شهر تهران از مهمان‌های این نشست بود که از خاطرات تکرار ناپذیر تهران گفت: «هر نقطه از شهر تهران خاطرات تکرار ناپذیری دارد. خاطراتی که خاص هر محل و کوچه و خیابان است. خاطراتی که نسل به نسل با ویژگی‌های منحصر به فرد منتقل شده است. خاطرات این شهر در پس اسامی محله‌های تهران، درخت‌ها، قهوه خانه‌ها، زورخانه‌ها نهفته است و زنان و مردان بسیاری در حفظ هویت این شهر نقش داشته‌اند.»
دو مهمان ویژه
از مهمان‌های ویژه این دورهمی استاد کامران صفامنش از تهران پژوهان به نام کشور بود که کمتر در محافل و نشست‌ها حضور پیدا می‌کنند. با این حال او به دعوت همشهری به این نشست آمده و از علاقه‌اش به تهران پژوهی و راه اندازی موسسه تهران شناسی گفت: «حدود ۱۲ هزار فیش از ساختمان‌های ارزشمند تهران نوشتم و تعداد بسیاری از خانه‌های تهران را جانمایی کردم. سپس از ۶۰۰ مورد آن توسط دانشجوها عکاسی شد. مکان و نقش خانه‌های قدیمی را که اکنون از بین رفته و دیگر وجود ندارد، به خوبی در خاطر دارم. به پشتوانه این اطلاعات و اصالت، کتاب شش جلدی با موضوع تهران تالیف و منتشر کرده‌ام. همچنین چهار جلد کتاب ۵۰۰ صفحه‌ای درباره هویت تهران و یک مقاله ۳۰صفحه‌ای درباره دائره‌المعارف تهران در کارنامه درخشان تهران شناسی‌ام موجود است. در کنار این فعالیت‌ها ۳۳۰۰ نقشه تهران را خریدم و موزه نقشه تهران را برپا کردم.» در بخش دیگری از این مراسم دکتر محمدرضا سحاب، مدیرعامل موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب از تاریخچه نقشه کشی تهران و نقش پدر و پدر بزرگ خود در ترسیم نخستین نقشه‌های تهران و اماکن گردگشگری این شهر صحبت کرد.
با گویاسازی شهر به تهران معنا ببخشیم
در ادامه این نشست دکتر محسن مهدیان، مدیر عامل موسسه همشهری ضمن ابزار مباهات از حضور در جمع اساتید تهران پژوه به اجرای طرح گویاسازی شهر تهران توسط این موسسه اشاره کرده و گفت: «گویاسازی شهر تهران یکی از دغدغه‌هایم است که مجموعه همشهری تلاش دارد بخش‌های مختلف شهر تهران را گویاسازی کند. در قدم اول، تصمیم داریم با همکاری سازمان بهشت زهرا(س) گلزار شهدای این مرکز را گویاسازی کنیم. معتقدیم قدم به قدم و نقطه به نقطه تهران روایتی دارد و ما باید به آن معنا ببخشیم. برای مثال برای نقاطی که شهدای هسته‌ای ما ترور شدند می‌توان گویاسازی کرد. خاطرم هست در یک تور تهران گردی در خیابان شهرستانی، اهالی عکس شهید فتحی را -که شهید امر و نهی از منکر این محله بود- در آن نقطه قاب کرده بوده و می‌گفتند پدرش پای دار از قاتلش گذشت. واقعا تهران چنین ویژگی دارد که با مردم حرف می‌زند و به آن محله معنا می‌بخشد.»
یک درخواست از فعال حوزه بانوان
زری میوه چی، فعال حوزه بانوان در تهران نیز در بخشی از این مراسم پیشنهاد نامگذاری خیابان به نام استاد محمدعلی بهمنی و ساخت سردیسی از او را در شهر تهران داد. در پایان این مراسم از ۳۰ نفر از تهران پژوهانی که در یک سال گذشته در نشست‌های تهران پژوهی مرکز تهران پژوهی همشهری حضور داشته و یا در معرفی هویت تهران با همشهری محله همکاری داشته‌اند تجلیل شد. نمایش فیلم «تهران هزاره‌ها» به کارگردانی محمد مقدم و گرفتن عکس یادگاری در این دورهمی در حیاط موسسه حسن ختام مراسم بود.
نظر شما